وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

دانشگاه علم و هنر یزد

دانشکده هنر و معماری

گروه صنایع دستی

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

 نگرش اساطیری در ساخت خمره های تدفینی ایران باستان

 استاد راهنما:

دکتر نصرالله تسلیمی

استاد مشاور:

دکتر مجیدرضا مقنی پور

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

اسطوره روایتگر رویدادی است که بشریت از طریق تمسک به آن به رفع بیگانگی از پدیده های طبیعی پیرامون خود می پردازد. از مهمترین راه های شناخت اساطیر حاکم بر یک جامعه باستانی، مطالعه تدفین های آن است. شاید بتوان گفت آداب تدفین و اساطیر مرتبط، معلول دیدگاه انسان درباره مرگ و درگذشتگان بوده که در طول زمان دستخوش تحول و تطور گردیده است. از دیرباز اهتمام بر نیالودن عناصر اربعه موجب استفاده از مواد خاصی جهت به خاک سپاری مردگان گردید؛ یکی از این موارد با پیشینه کهن در فرهنگ ایران، سفالینه است که به صورت انواع ظروف تدفین ظاهر شده و از پرکاربردترین آنها می توان به گورخمره اشاره کرد. شکل ظاهری خمره ها، تشریفات، نحوه قرارگیری جسد و دفن خمره ها و اشیاء مکشوفه همگی بازتاب برخی مفاهیم اساطیری و فلسفی است و به گونه ای عینی در خمره های تدفینینمود پیدا کرده است.رویکرد این پژوهش نگرش اساطیری به خمره های تدفینی بوده و به روش تاریخی – توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. با فرض تنوع محدوده جغرافیایی و یکسانی محدوده زمانی در نگرش مفاهیم اسطوره ای در تدفین خمره ای در ایران باستان می توان به وجوه اشتراکی در باب اساطیر و آیین هادست یافت.

این پژوهش در 5فصل تدوین گردیده است: فصل اول به ساختار کلی پژوهش می پردازد. فصل دوم دیدگاه های اساطیری مؤثر بر تدفین و شیوه های تدفین در ایران باستان را شرح می دهد. فصل سوم در دو بخش دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی به دسته بندی تدفین های خمره ای می پردازد. فصل چهارم قابلیت های زیبایی شناختی سفال به عنوان یکی از عرصه های ظهور تفکرات دینی، آیینی و اساطیری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در فصل پنجم نیز به نتیجه گیری خواهیم پرداخت.

کلید واژه: اسطوره، ایران باستان، سفال، گورخمر

فهرست مطالب:

مقدمه……………………………………………. 1

فصل اول: کلیات

1-1 مقدمه……………………………………………….. 4

1-2 هدف تحقیق…………………………………… 4

1-3 بیان مسأله و تشریح ابعاد آن……………………… 4

1-4 اهمیت مسأله تحقیق…………………………….. 5

1-5 انگیزه محقق در انتخاب موضوع…………………………. 6

1-6 سؤالات تحقیق……………………………………… 7

1-7 فرضیه های تحقیق…………………………………. 7

1-8 محدوده مطالعه و مقطع زمانی تحق7

1-9 مروری بر ادبیات تحقیق……………………….. 8

1-10 جمع بندی مطالب فصل اول…………………. 8

فصل دوم: نگرش های اساطیری و تاریخی مرگ در ایران باستان

2-1 مقدمه………………………………………. 9

2-2 اعتقادات و آیین ها در جوامع اولیه…………. 9

2-2-1 تجلی دین در جوامع ابتدایی…………………….. 9

2-2-2 انواع باورهای دینی…………………………………… 10

2-2-3 نیاز معنوی دستمایۀ آفرینندگی……………………… 11

2-2-4 مرگ و رستاخیز…………………………………… 12

2-3 تدفین در اساطیر ایران باستان……………………….. 14

2-3-1 زروان گرایی…………………………………………….. 15

2-3-2 آیین زرتشت…………………………………………. 17

2-3-3 میترائیسم…………………………………………………. 19

2-3-4 آناهیتا…………………………………………………………….. 20

2-3-5  تأثیر کیش یونانی………………………………………. 20

2-4 شیوه های تدفین در ایران باستان………………………… 21

2-4-1 استودان……………………………………… 22

2-4-2 آرامگاه های سردابه ای………………………… 23

2-4-3 آرامگاه چاهی با ظروف تدفین…………………………….. 24

2-4-4 قبرستان با ظروف تدفین……………………………… 25

2-4-5 خاکستردان…………………………………………… 26

2-4-6 تدفین گورخمره ای……………………. 27

2-5 جمع بندی مطالب فصل دوم………………. 27

فصل سوم: خمره های تدفینی

3-1 مقدمه……………………………….. 29

3-2 تدفین های خمره ای دوران پیش از تاریخ………………………………. 29

3-2-1 چغاگاوانه………………………………………………….. 29

3-2-2 تپه حاجی فیروز…………………. 30

3-2-3 قلعه گوشه………………………………………….. 31

3-2-4 اریسمان……………………. 34

3-2-5 سیلک……………………………………… 35

3-2-6 تپه اسماعیل آباد………………………………………….. 37

3-2-7 چشمه علی…………………………………………….. 37

3-2-8  تپه زاغه……………………………………………………… 37

3-2-9  محوطه الهایی………………………………………. 38

3-2-10 تپه قلی درویش……………………………….. 39

3-2-11 تپه گیان…………………………………… 40

3-2-12 محوطه ازبکی……………………………………. 41

3-2-13 مارال تپه………………………………………………. 42

3-2-14 کلورز…………………………………………… 44

3-2-15 قلعه کوتی……………………………………. 44

3-2-16 هفت تپه……………………………………………. 45

3-2-17 گوهر تپه……………………………………….. 48

3-3 تدفین های خمره ای دوران تاریخی………….. 49

3-3-1 آکروپل وشهرشاهی در شوش………………………. 50

3-3-2 تل آپادانا…………………………………….. 52

3-3-3 کنگاور…………………………………………… 52

3-3-4 محوطه شیر سنگ…………………………………… 54

3-3-5 تپه خرمن…………………………………………………………. 54

3-3-6 تپه کن یری……………………………………………….. 55

3-3-7 آیری زمین (تپه نخود)………………………. 56

3-3-8 تپه پیه درق…………………………………………………… 56

3-3-9 تپه همت سلاله……………………………………….. 57

3-3-10 چوجیران………………………………………. 57

3-3-11 گرمی………………………………………. 57

3-3-12 طاق بستان………………………………………. 60

3-3-13 گهرتپه……………………………… 61

3-3-14 تنگه هرمز………………………………………… 62

3-3-15 تپه سنجر……………………………………. 63

3-3-16 نخل ابراهیمی………………………………………….. 63

3-3-17 دستوا……………………………………………………… 64

3-3-18 ستون های سنگی در دوگور دوپا………………………….. 65

3-3-19 تپه شیان………………………………………. 66

3-4 جمع بندی مطالب فصل سوم…………………………….. 67

فصلچهارم: سفال بستری مناسب جهت بروز ارزش های فکری و بصری

4-1 مقدمه…………………………………….. 70

4-2 نسبت گورخمره های سفالین با اساطیر و باورها………………….. 71

4-3 زیبایی شناسی خمره های تدفینی……………………… 73

4-4 جمع بندی مطالب فصل چهارم…………………….. 74

فصل پنجم: نتیجه گیری و تبیین فرضیات

5-1 فرضیه اول…………………………………… 76

5-2 فرضیه دوم………………………… 76

5-3 نتیجه گیری……………………….. 77

فهرست منابع و مآخذ………………….. 81

فهرست جداول

فهرست تصاویر

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.